Foreign Affairs: Удары ўкраінскіх дронаў па расейскіх НПЗ замянілі санкцыі Захаду

Адзін з найбуйнейшых у свеце вытворцаў нафты зараз імпартуе бензін.

Украінскія ўдары па расейскіх нафтаперапрацоўчых заводах зараз робяць тое, чаго не змог дабіцца рэжым санкцый Захаду. Адзін з найбуйнейшых у свеце вытворцаў нафты зараз імпартуе бензін.

Пра гэта паведамляе Foreign Affairs.

Як адзначаецца ў матэрыяле, усяго з кастрычніка Украіна нанесла як мінімум 20 удараў па расейскіх НПЗ. Прадстаўнікі ўкраінскіх службаў бяспекі заявілі, што мэтай нападаў з'яўляецца спыненне паставак паліва расейскім вайскоўцам і скарачэнне даходаў ад экспарту, якія Крэмль выкарыстоўвае для фінансавання сваіх вайсковых дзеянняў.

Да канца сакавіка Украіна знішчыла блізу 14% расейскіх нафтаперапрацоўчых магутнасцяў і прымусіла расейскі ўрад увесці шасцімесячную забарону на экспарт бензіну.

Аднак адміністрацыя прэзідэнта Джо Байдэна раскрытыкавала гэтыя атакі. У лютым віцэ-прэзідэнтка Камала Харыс заклікала прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага ўстрымацца ад нападаў на расейскія нафтаперапрацоўчыя заводы, баючыся, што гэтыя ўдары прывядуць да росту сусветных коштаў на нафту.

Міністр абароны Лойд Осцін у сярэдзіне красавіка папярэдзіў сэнацкі камітэт узброеных сіл, што "напады могуць мець пабочны эфект з пункту гледжання глабальнай энэргетычнай сітуацыі".

Аднак крытыка Вашынгтона недарэчная, піша выданне: напады НПЗ будуць мець таго эфекту на сусветныя энэргетычныя рынкі, якога асцерагаюцца афіцыйныя асобы ЗША. Гэтыя ўдары зніжаюць здольнасць Расеі ператвараць сваю нафту ў нафтапрадукты; яны не ўплываюць на аб'ём нафты, якую краіна можа здабыць ці экспартаваць. Фактычна, з меншымі ўнутранымі нафтаперапрацоўчымі магутнасцямі Расея будзе змушаная экспартаваць больш сваёй сырой нафты, а не менш, што прывядзе да зніжэння, а не росту сусветных коштаў.

Сапраўды, расейскія кампаніі ўжо пачалі прадаваць больш сырой нафты за мяжу. Пакуль яны абмяжоўваюцца расейскімі НПЗ, напады наўрад ці прывядуць да падвышэння коштаў нафты для заходніх спажыўцоў.

Тым не менш, яны ўсё яшчэ могуць прычыніць боль унутры Расеі, дзе цэны на нафтапрадукты, такія як бензін і дызельнае паліва, пачалі расці. Гэтыя ўдары дасягаюць тых самых мэт, якія заходнія партнёры Украіны паставілі перад сабой, але ў значнай ступені не змаглі дасягнуць праз санкцыі і абмежаванні коштаў расейскай нафты: аслабіць фінансавыя і лагістычныя магчымасці Расеі весці вайну, адначасова абмяжоўваючы шырэйшую шкоду сусветнай эканоміцы.

«Кіеў павінен атрымліваць перамогі там, дзе гэта магчыма, а кампанія знішчэння расейскіх нафтаперапрацоўчых магутнасцяў прыносіць Украіне выгаду з абмежаванай рызыкай», - гаворыцца ў матэрыяле.

Мэтавыя ўдары

Дагэтуль Украіна канцэнтравала свае атакі на расейскіх нафтаперапрацоўчых заводах, а не на нафтавых радовішчах або інфраструктуры экспарту сырой нафты. Гэтае адрозненне важна. Пасля таго, як нафта здабываецца са свідравіны, яна транспартуецца па трубаправодах і іншай інфраструктурай на нафтаперапрацоўчыя заводы, дзе пераўтворыцца ў прадукты для размеркавання канчатковым спажыўцам.

У 2023 годзе Расея будзе здабываць блізу 10,1 млн. барэляў нафты за дзень. З гэтага блізу 50% было экспартавана на нафтаперапрацоўчыя заводы за мяжой, а астатнія 50% перапрацоўваліся ўнутры краіны, ствараючы такія прадукты, як бензін, дызельнае паліва, авіяцыйнае паліва і хімічную сыравіну. Палова гэтых прадуктаў нафтаперапрацоўкі спажывалася ўнутры краіны, а значная частка накіроўвалася на паліва расейскай вайсковай машыны.

Расея таксама прадае нафтапрадукты за мяжу - у 2023 годзе на гэтую краіну прыпадала блізу дзесяці адсоткаў сусветнага марскога экспарту, - але большасць заходніх краін ужо спынілі імпартаваць ачышчанае расейскае паліва. Асноўнымі кірункамі для расейскіх нафтапрадуктаў з'яўляюцца Турцыя, Кітай і Бразілія, хаця Расея таксама прадае паліва Паўночнай Карэі ў парушэнне санкцый ААН у абмен на боепрыпасы.

Украінскія ўдары нанеслі істотны ўдар па нафтаперапрацоўчых магутнасцях Расеі - да 900 тысяч барэляў за дзень. Рамонт будзе павольным і дарагім, збольшага таму, што нафтаперапрацоўчыя заводы, дзе нафта пераганяецца на складовыя часткі, гэта вялізныя і складаныя часткі абсталявання, на праектаванне і будаўніцтва якіх сыходзяць гады, а збольшага таму, што заходнія санкцыі абцяжарваюць доступ расейскіх фірм.

Магчымасці нафтасховішчаў Расеі абмежаваныя. Таму, калі нафтаперапрацоўчы завод разбураны ці пашкоджаны, здабытая сырая нафта не можа быць проста адпраўленая на склад для наступнага выкарыстання. У выніку ў расейскіх вытворцаў застаецца толькі два варыянты: павялічыць экспарт сырой нафты або закрыць свідравіны і скараціць здабычу.

Абодва варыянты балючыя для Расеі, але павелічэнне экспарту менш балючае, чым скарачэнне здабычы. Расея можа прадаваць сваю нафту толькі абраным краінам, уключаючы Кітай, Індыю і Турцыю, чые прадпрыемствы абсталяваны для выкарыстання пэўных гатункаў нафты, якія здабываюцца ў Расеі. Такім чынам, гэтыя краіны маюць вагары ўздзеяння на Расею, якія дазваляюць купляць прадукцыю цэнамі ніжэйшымі за рынкавыя.

Калі Расея надумае закрыць свідравіны замест павелічэння экспарту, сусветная цана нафту сапраўды вырасце - адміністрацыя Байдэна імкнецца пазбегнуць гэтага выніку. Але тады Расея сутыкнецца з яшчэ больш рэзкім ростам кошту нафтапрадуктаў, а зніжэнне экспартных даходаў змякчыць гэты ўдар. Таму нядзіўна, калі ў сакавіку першы намеснік міністра энэргетыкі Расеі Павел Сарокін выказаў меркаванне, што Масква выбера першы варыянт і накіруе больш сырой нафты на экспарт.

Гэтыя апошнія месяцы пацвярджаюць, што, як і чакалася, Расея экспартуе больш сырой нафты, у той час як яе экспарт сырога паліва дасягнуў амаль гістарычнага мінімуму. За апошні тыдзень красавіка Масква экспартавала крыху больш за 712 тысяч тон дызельнага паліва і газойля, што менш на 844 тысячы тон за той жа тыдзень у 2023 годзе.

Аднак штомесячны экспарт сырой нафты павялічыўся на 9% з лютага да сакавіка, дасягнуўшы свайго самага высокага ўзроўню за дзевяць месяцаў і трэці па велічыні з таго часу, як у снежні 2022 года ўступілі ў сілу заходнія санкцыі ў дачыненні да расейскай сырой нафты. Удары не мелі прыкметнага ўплыву на міжнародныя кошты на сырую нафту, якія заставаліся стабільнымі да канца сакавіка.